Wiadomości

158 lat temu wybuchło Powstanie Styczniowe - największy w XIX w. polski zryw narodowy

158 lat temu, 22 stycznia 1863 r., Manifestem Tymczasowego Rządu Narodowego rozpoczęło się Powstanie Styczniowe, największy w XIX w. polski zryw narodowy. Pochłonęło ono kilkadziesiąt tysięcy ofiar, ale w ogromnym stopniu wpłynęło na dążenia niepodległościowe następnych pokoleń.

W drugiej połowie lat 50. XIX w., na nowo rozbudziły się nadzieje Polaków na odzyskanie niepodległości. W czerwcu 1860 r. pogrzeb wdowy po bohaterze Powstania Listopadowego gen. Józefie Sowińskim w Warszawie, przekształcił się w narodową demonstrację i zapoczątkował kolejne manifestacje i nabożeństwa patriotyczne, obchody rocznic.

Na obszarach należących dawniej do Rzeczpospolitej rozpoczęto organizowanie stowarzyszeń spiskowych, których uczestnicy podjęli przygotowania do walki.

22 stycznia 1863 roku Komitet Centralny Narodowy wydał Manifest ogłaszający powstanie i powołujący Tymczasowy Rząd Narodowy.

Powstańcy, mimo niewystarczającego uzbrojenia i braków kadrowych, atakowali rosyjskie placówki praktycznie na terenie całego Królestwa Polskiego. Władze zrywu wzywały do udziału w nim również "braci Litwinów i Rusinów", co spowodowało rozszerzenie obszaru walk na wschód. Jak oceniają historycy, podczas powstania miało miejsce ponad tysiąc starć, a w siłach polskich uczestniczyło w sumie ok. 200 tys. osób.

Warto pamiętać, że walki powstańcze miały miejsce również w regionie kutnowskim. Jako jeden z pierwszych w skali kraju i najdalej wysunięty na zachód, ruszył do walki oddział powstańczy, który zaatakował Żychlin. W tym samym czasie w Kutnie przebywali członkowie Tymczasowego Rządu Narodowego. 

Powstanie styczniowe było najdłużej trwającym powstaniem polskim. Uzyskało pomoc Polaków ze wszystkich zaborów i emigracji oraz sympatię i pomoc narodów europejskich. 

W oddziałach powstańczych walczyło m.in. kilkuset Rosjan i Ukraińców, kilkudziesięciu Węgrów i Włochów, Francuzów i Niemców oraz Anglicy, Czesi, Słowacy, Serbowie, Austriacy, Szwajcarzy i przedstawiciele krajów skandynawskich.

Powstanie styczniowe pozostawiło trwały ślad w literaturze i sztuce polskiej. Wywarło olbrzymi wpływ na kształtowanie się świadomości narodowej oraz dążenia niepodległościowe następnych pokoleń Polaków.

• tags