Wiadomości

Rekord Polski w liczbie przeszczepów

W ubiegłym roku pobiliśmy rekord Polski w liczbie przeszczepów serca - mówi kardiochirurg Michał Zembala 

- Liczba 83 transplantacji serca, jakie wykonaliśmy w naszym Centrum, to jest jeden z lepszych, jeżeli nie najlepszy wynik w Europie w roku 2020 - mówi dr Michał Zembala, Koordynator Oddziału Kardiochirurgii, Transplantacji Serca i Płuc oraz Mechanicznego Wspomagania Krążenia w Śląskim Centrum Chorób Serca w Zabrzu. 

26 stycznia obchodzimy Ogólnopolski Dzień Transplantacji.

1. W ubiegłym roku w Śląskim Centrum Chorób Serca w Zabrzu odbyły się 83 transplantacje serca - to rekordowy wynik tej placówki, tym bardziej zasługujący na uznanie, biorąc pod uwagę okoliczności pandemii 

2. Zdaniem dr Michała Zembali, ten wynik to efekt rosnącej świadomości 

w naszym społeczeństwie dotyczącej dawstwa, a także skutecznych działań organizacji związanych z transplantologią i większej liczby organów przekazywanych przez szpitale 

3. W zabrzańskim centrum przeprowadzono też kilka zabiegów przeszczepu płuc zniszczonych koronawirusem 

Adrian Dąbek, Medonet: Podobno ubiegły rok był rekordowy. Ile zabiegów transplantacji przeprowadziliście w 2020 r.?

Dr Michał Zembala: W Śląskim Centrum Chorób Serca w Zabrzu wykonaliśmy blisko 1600 zabiegów chirurgicznych, w tym 83 transplantacje serca – wynik bardzo dobry, biorąc pod uwagę czas, w którym przyszło nam funkcjonować. 83 transplantacje to nowy rekord Polski, wynik zdecydowanie lepszy od osiągniętego w 2018 roku, wtedy były to 74 zabiegi, w kolejnym było nieznacznie mniej.

Przeszczepiliście także płuca u pacjenta zarażonego koronawirusem.

Nie jednego. Zabiegi przeszczepienia płuc u chorych, u których COVID-19 dokonał ogromnych zniszczeń, zostały wykonane przez zespół dr Urlika i doc. Ochmana. Współpracując z oddziałami intensywnej terapii w Zabrzu, kierowanymi przez prof. Knapika, doc Trejnowską i zespół dr Serednickiego z Krakowa, koledzy ratowali chorych, których płuca praktycznie nie funkcjonowały - oddychali dzięki ECMO – systemowi natleniania pozaustrojowego. Z tego co wiem, pacjenci funkcjonują bardzo dobrze. Sukces zespołu jest bardzo duży.

A czy były też przypadki, że przeszczep serca był spowodowany koronawirusem?

W roku 2020 mieliśmy kilka przypadków chorych, u których powodem kwalifikacji do przeszczepu były ostre powikłania zawału serca. Nie byli oni ofiarami groźnego wirusa, a raczej przykłade, jak mocno pandemia zmieniła sposób leczenia chorych z ostrym zespołem wieńcowym. Przed pandemią chory z zawałem serca był szybko i sprawnie leczony przezskórną angioplastyką wieńcową (stent). W czasie COVIDu, gdy dostępność do tego typu opieki i leczenia była ograniczona – przez strach, opóźnienia pogotowia czy brak miejsc w szpitalach - obserwowaliśmy wiele powikłań zawału, takich jak pęknięta ściana serca, tętniak komory czy masywne uszkodzenie komory – stany dawno już w Polsce nieobserwowane.

Czy zabieg przeszczepu u pacjenta z COVID-19 czymś się różni od przypadku bez wirusa?

Jak się okazało, wielu naszych pacjentów przeszło COVID-19. Powiedziałbym, że było to 10-15 proc. wszystkich pacjentów, których przeszczepiliśmy, a teraz to jest jakieś 20 proc. pacjentów, których operujemy. To są osoby, które w ubiegłym roku przeszły, bardziej lub mniej objawowo, zakażenie wirusem SARS-COV-2. Czy wpłynie to na przeżycie odległe po transplantacji? Tego jeszcze nie wiemy, ale badamy to skrupulatnie. Podobnie przyglądamy się i śledzimy losy chorych po przeszczepach, którzy dziś otrzymują szczepienia na koronawirusa.

Co sprawiło, że ubiegły rok był tak rekordowy?

Liczba 83 transplantacji serca to jest jeden z lepszych, jeżeli nie najlepszy wynik 

w Europie w roku 2020. Jest to sukces nie tyle zespołu, co systemu. Od dwóch lat zauważalnie więcej zgłaszanych jest dawców. Widzimy bardzo dużą aktywność ośrodków mniejszych, miejskich, powiatowych czy szpitali, które do tej pory zgłaszały mało, a teraz, dzięki nowym ludziom, głównie młodym medykom, aktywizują się.

Dobrym przykładem jest Zakopane, które przez ponad 15 lat nie zgłosiło żadnego dawcy - teraz dzięki zdolnemu anestezjologowi rozpoczęło ambitny program donacji. To jest tylko kwestia ludzi, ich nastawienia, ich przekonań i wiary w to, że mogą pomóc wielu oczekującym. Rola Poltransplantu, ale i innych organizacji i inicjatyw społecznych, takich jak Bieg po Nowe Życie czy fundacji “Tak dla transplantacji”, jest także ważna - skutecznie propagują ideę transplantacji, dawstwa i "dzielenia się" sobą po śmierci.

Był niewierzący, ale nazywali go Święty – prof. Zbigniew Religa naprawił tysiące polskich serc 

Inne jest też nastawianie społeczeństwa niż jeszcze 5-10 lat temu. Mamy inną świadomość, mamy też inne pokolenie, które myśli zupełnie inaczej, ma inną percepcję i inne oczekiwania. Młode pokolenie dorasta na Facebooku czy Instagramie i widzi, jak wiele dobrego przynosi dar życia, jakim jest przeszczep narządu. Nauka "dawania" jest też wpisana w koncepcje pluszaków "The Organs" – poduszek 

w kształcie serca, płuc czy wątroby, które uczą dzieci, że serce można np. podarować.

Dlaczego wciąż jest sporo osób, które nie wyrażają zgody na oddanie narządu? Czego się boją?

Przy braku zgody podkreśla się głównie wolę zmarłego, bez podania przyczyny. Nie wnikamy, nie analizujemy, nie oceniamy. Wola zmarłego, wyrażona słowami rodziny, jest niepodważalna.

Jakie są najczęstsze przyczyny przeszczepów serca?

Wciąż dominuje niewydolność krążenia spowodowana miażdżycą czyli niedokrwieniem - kardiomiopatia niedokrwienna, czyli pozawałowa, stanowi blisko 50 proc. wskazań do przeszczepu. Kolejną grupą jest kardiomiopatia pozapalna, czyli spowodowana zapaleniem mięśnia sercowego, bardzo często pogrypowym. Jest też trzecia grupa, czyli wady wrodzone oraz grupa chorych z kardiomiopatią przerostową.

Jak wygląda u nas profilaktyka związana z sercem? Dbamy o nie odpowiednio, czy jeszcze dużo jest do zrobienia w tym temacie?

Kardiologia prewencyjna zaczyna znajdować swoje należne miejsce w naszej świadomości – spotkania i sympozja prowadzone w ubiegłym roku on-line przez wybitnych kardiologów – prof. Witkowskiego, prof. Jankowskiego czy prof. Hryniewieckiego z pewnością przyniosą plon. Edukacja społeczeństwa jest niezwykle ważna, ale jej efekty będą widoczne dopiero w odległej perspektywie.

Dr hab. n med. Michał Zembala 

koordynator Oddziału Kardiochirurgii, Transplantacji Serca I Płuc oraz Mechanicznego Wspomagania Krążenia w Śląskim Centrum Chorób Serca w Zabrzu. Profesor Wizytujący Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie.

Adrian Dąbek | data publikacji: 26.01.2021

źródło: https://www.medonet.pl/zdrowie/zdrowie-dla-kazdego,83-transplantacje-serca---tyle-wykonano-w-ubieglym-roku-w-slaskim-centrum-chorob-serca-w-zabrzu,artykul,54747563.html 

• tags